IRRESISTIBLE - 1

One

"Zanin hla zir tur a nih kha aw, ka lo sawm ang che" tih pahin a chhuak zui a.

Ka quarter bul chiaha awm Pi Rami fanu Duhawmi a ni, ani hi inkhawm peih leh mi fel tak a ni a. Ka awm tirha min titlangneltu leh engkim ka sawi ngamna, ka thian tha tak ni zui ta a ni.

Zohmun khuaah hian kum tir atangin ka awm tawh a, sorkarin Health Worker a lak tharte zingah tel vein he khuaah hian min dah a, a tirah chuan ka chhungten kal lo mai tura min duh avangin ka inngaihtuah ve nasa hle. Mahse, kan zirlai khan kan sir pakhat hian tihian a sawi thin a, "In rawn zir chhuah hunah chuan hmun hrang hrangah in la thawk darh ve anga, hmun nuam leh khawpui hian a daih dawn lo che u. Thingtlanga awm turte pawh in la ni ang, chung hunah chuan tlanchhe mai lovin kan thiamna mamawh ber bertute an ni tih hriain in hna tha takin in zawm tur a ni" a tih chu ka hre chhuak a. Chu chuan chakna thar min pein ka hna thawhna tur hmun pawh ka pawm ta thlap a ni.

Thingtlang khua ni mah se an khua hi an changkang a, keipawhin hrehawm ka ti lo. Internet signal han tha lo leh zeuh thin tih loh ah chuan ka tlei viau a, ka chhungte pawhin tunah chuan min ngaihtuah lutuk tawh lo. A khat tawkin ka nu a lo zin ve reng bawk a, ka tlei tih a hria a, min rawn tlawh khat ve ta deuh.

Zanah chuan hla zir turin Duhawmi chuan min rawn sawm a, biak in lam pan chuan kan inzui ta hnak hnak a. Kawng lakah a thiannu Muani kan sawm tel bawk a, khaw chanchin eng engemaw an sawi lai chuan sawi ve tur hre loin ka lo ngaithla liam mai mai a.

"Fel, kan khua hi nuam i ti ve tawh tho em? Awi i luck bawk sia maw" Muani chu a nui har har a.

"Nuam ka ti lutuk ringawt.. Ka luck pawh ka hriat ve si loh"ka tih chuan min rawn kai a.

"I hre chho mai ang, i lar ber tawh" a nui tawh lo a.

"Ka la hrilh duh lo asin, tinge i lo sawi thawt thawt?" Duhawmi chuan a ti a, an pahnih chuan an nui zui tlat tlat a.

"In sual ve e" tih pahin ka han kal chak deuh a, nui chungin min rawn um dast dawt a.

Kan thlen chuan an lo tam tawh viau mai, kum chanve aia rei mah ka awm ve tawh a, ka thiante pahnih vang hian ka tlangnel ve viau tawh bawk.

"Feli kha chu suprano ah a tha ang, tlar hma lamah hian lo thu la" U Dika, kan conductor chuan a ti a. Thuawih takin tlar hmaah chuan ka va thu ve mai a.

"Aw le, hei zaninah atangin hla kan zir tan leh tawh dawn a. Kan tan zanah Tv. Kima a rawn tel thei hlauh a, ani hian tawngtaina hun rawn hmang se, tichuan kan tan mai dawn nia" U Dika chuan a ti a.

Kan hmaa rawn ding chu ka lo en vat a, ka hmuh vawikhatna tih ka hria. A tawngkam dam thlap leh zawi fiah kalh si a a tawngtaina chu ka rin zawng tak a ni.

Darkar khat leh a chanve vel kan zir a, kan bang ta. Kan haw kawngah chuan Kima chanchin ka thiante pahnihin min hrilh chu ka ngaithla tluan leh parh a, an khaw tlangval chhuanvawr a nih hmel; an sawi hmangin!

In ka thlen hnu chuan mak deuh maiin kha tlangval, ka vawikhat hmuhna leh a chanchin ka hriat vawikhatna ni bawk chu ka rilruah a awm reng a, ka mizia a ni tih ka hriat ngai miah loh chu chu zanah chuan ka lo nei tharte pawh a ni ang, ka lu chu ka han thing teh ngawt a.

Sub-centre ka thlen chuan a la hma deuh bawk a, thingpui ka lum a, kan ASHA Pi Zaui a lo luh chuan a lo so fel chiah a.

"Mafel, i va hma ve vawiin chu" a rawn ti lut a.

Eng engmaw sawiin kan ri hlut a, chutia kan titi bawrh bawrh lai chuan thawm dang a rawn awm a, ka hawi chhuah chuan Kima chu a lo lut mek a. Engtin emaw tak hian ka awm nghal.

"Nu Zau, ka rawn umzui tawp che, ka u damdawi tur chu" tiin Pi Zaui chu a melh a.

"Aw, a nih chu, ka lo hawn nghal mai ang chu ka tia, a pawi loh chu. Feli, Ziri damdawi tur a rawn lam dawn nih chu"Pi Zaui chuan a ti a, indanna chu a la chhuak nghal a.

"A thar a lo thleng dawn tho a, thla khat ei kha ni phawt se"ka ti a, ka tawng mawlh mawlh lai chuan Kima chuan min lo en reng a.

Ka lai deuh si chu ka nui ta ringawt a, ngainatawm deuh hian min lo nuih ve suk a.

A mak lutuk, a haw hnu thleng chuan ka rilruah a awm zui maw le!

Ei rawng bawl pahin hla ka ngaithla a, ka zai pui rat rat a. Tukverhah chuan thlifim dawn pahin ka dak leh zauh thin. Khua a lum tawh a, ka quarter luah hi a phui that bakah nipuiah chuan a lum mah mah thin avangin tuverh ka hawng deuh vek thin a, tihian zanah a nuam tawh chiah thin. Ka awm hma kum chiah hian an sa tha a, in thar nuam zet ka luah lut chu vannei pawh ka inti viau. Ka duhthusam ang chiahin thenawmah in a awm nual a, ka awmna chhak tlangah kan Medical officer a awm bawk a, khawharthlak tak chu a ni bik lem lo. Kan doctor hi la upa lutuk bik lo a ni a, pasal nei tawhin an pa pawh hna nei tho a nih avangin an awm hrang a, kan nurse te hi nutling pui pui an nih tawh bawk avangin keini pahnih hi kan inpawh zual a, nuam pawh ka ti ve viau.

*Fel, zanin chu min lo riahpui teh a, Mama thenawm khuaah a motor a chhia a, a lo haw thei dawn loa* kan doctor Manuni a ni.

A message chu chhiar pahin ka nui vur vur a, a dawih zia ka hrechiang tawh ropui si. A nau Mama hian a awmpui chawt a, an pa hi a rawn zin ve fo bawk.

Zanah chuan tv en pahin kan titi mai mai a, an pa nen an intawn dan vel a sawi chuan ka lo nui nasa lehpek hle.

"U Manun, kan khuaah hian chhe lo deuh an lo awm reng a" ka tih chuan a phawk nghal hru a. (Hospital-ah bak hian madam tih hi a duh tlat thin lo)

"Ka hriat ve ngei ngei a ngai" a ti nghal reng a.

"Ihmaw ka la hre tlem lutuk. Hmanzan hla kan zir khan ka hmu chiah. Amah chu tunah Aizawlah a awm an tia, Ph.D a ti mek a ni awm e, Duhawmi te kha an uang angreng sia, ka la hrechiang bik lo. Mahse, a fel ngang aniang a chanchin kha an sawi tui emai" ka ti a.

"Kan hriatchian ngei ngei a ngai anih chu. Ka phur hle bawk, a chhan chu nang meuhin chhelo tih te I han nei ve ngei a nia”a ti a, a nui nghal sung bawk a.

Kan mut hnu pawh chuan ka mitthlaah a la cham reng, a mak!

Vaccine pek buaiin kan buai a, kan khua hi thingtlang khuaah pawh lian ve tak a ni bawk nen kan buai lai hi chuan kan buai ve nak nak thin viau. PHC awmna khua kan nih bawk avang hian khaw thenawm atangin damlo kan nei ve reng bawk a, a khaw mi te an lo fel bawk nen hrehawm tihna ka nei ngai lo. Chhun chawlh chhungin ka nu nen kan inbia a, rawn zin a tum vek tawh a thulh leh thu vel min rawn hrilh a, a hriselna a tha lutuk lo tih ka hriat avangin pawi ka ti hran lo. Kan sub-centre hi hospital nen building khat vekah kan awm a, Kayakalp intihsiak atang khan kan chei ve nasa a, lawmman pakhatna pawh kan la ve tawh nghe nghe. Ka awm ve hma chiah kum a ni a, chutiang taka chhuanawm veah chuan bul ka tan a ni a, ka thian tam tak khawpuia awm te kha ka awt bik reng reng lo.

Ka hna atanga ka haw hman meuh chuan khua a thim titih der, vaccine pek zawhah district lamah report te ka thawn leh a, ka haw hma thei ta ngang lo. Ei rawng ka bawl sawk sawk a, chumi hnuah ka inbual leh a, chaw ka ei kham meuh chuan dar 8 a lo ri lek lek tawh. Kawngka kik ri ka hriat chuan ka va hawng a, tun ang hunah inleng ka nei ngai lem lova, a pawimawh viau pawh a ni ang.

"Kan lo leng dawn..." U Dika chu a lo then thu a, a bulah Kima a ding run bawk.

"Lo leng ru, ve teh mial cheu chuan" an luh theih nan ka ding sawn a. Ka phal leh lo ang tih hlau ni awm tak hian rang fe hian an lo lut a, ka nuih an tiza angreng.

“Hei thianpa hian rawn len a rawt tlat sia, kan lo kal ve tawp anih hi”U Dika bawk chuan a ti a, Kima chu ka va melh a, min lo melh ve reng avangin rang zet hian ka hawisan nghal a, ka sa deuh pup pup hian ka hria. Ka nui ta ringawt a. Hetiang em em a ka han zam mai chu ka duh lo tak zet, ka awmdanah hian a hrethiam ang tih ka hlau.

“Aizawlah khawi vengah nge in awm”Kima chuan a rawn ti ve boh a.

“Aizawl Venglaiah kan awm a, mahse, nikum kum tawp lam atang khan in kan sa ve a, ka pute inhuaiah Electric vengah kan awm rih a”ka ti a, tlemin ka pangngai ve tan.

U Dika chuan sawi tur a hre bawk a, kan nui ho ta bawrh bawrh a. An pahnih chuan an inkawmngeih hmel bawk a, insawtna tur pawh an hria. Thingpuite ka lumsak hnu chuan anni pawh haw an tum ve ta a. pawnah chuan ka va thlah a, Kima chu a han ding deuh dat a, chu veleh inti zei fahran hian U Dika chu a kal nghal nal nal.

“I phone number min pe phal em?”tih pahin a phone chu a rawn phawrh a.

“U Dika sawn a nei reng sia”ka tih chuan a nui a.

“I remtihna ngeia rawn biak che ka duh alawm”a ti a, a dar a san ak a. A phone chu banin ka number chu ka chhut sak a, chutah rawn call zeuhin a number a nih thu a sawi a, number kan inneih sak chu a ni ta der.

Chumi zan atang chuan kan hunawl apiangah kan inbe ta ziah a, thil ho mai mai sawiin bul kan tan a, ka reh deuha a hriat chuan min rawn call vat thin. A tirte atang khan ka mit nghal zartu a nih avangin hetianga kan inbe chho hi nuam ka ti, chutihrual chuan inhawng taka han awm nghal erawh ka nihphung a ni lova, ka tum hran lo bawk. An chhungkua hi han sawi hmasa ila, a pa Pa Sanga hi kan khuaah chuan pa rawn kai ve ber a ni a, dawr lian tak neiin chu chu aman a enkawl a. Midang sawi ka hriat danin lehkhathiam hmasa a ni a, hna pawh duh se thawk thei reng a ni, sorkar hnathawh hi hausakna a awm lo tiin sumdawn a duh zawk a ni awm e. Tun hma phei chuan  a  zinchhuak nasa thin a, Mizoram pum hi a tuam chhuak e an ti mai thin. Annu Nu Hmatei erawh chu BDO office ah hian UDC a ni a, Kima hian u hmeichhia pahnih neiin pasal an nei ve ve tawh a, a nau mipa erawh chu phaiah lehkha a zir a, a lo haw ngai vak lo a ni awm e. Kima hi lehkhathiam thei deuh mai a ni a, an khuaah pawl sawm thleng kalin matric exam ah pawh Distinction ah pass in letter a hmu nual a, hetiang hi an khuaa thil thleng ngai lo a ni. A pa pawhin beiseina a nei sang ve a, ‘ka fapa rangkachak, doctor tur’a ti fo thin an ti. Mahse, pawl sawmpahnih a pass hnuah a pa duhdan a tihhlawhtlinsak thei ta lo a, doctor nih kha a lo tum ve ngai reng reng lo. Chumi kum phei chuan apa nen an inhmuthiam lo hle a, an khuaah pawh a haw duh lo. Aizawla an inah a awm chawt a, ama inhlawhna in college admission a ti a, a ruka a nu pawisa thawn thin nen tangkawpin college chu a chhunzawm a, result tha tak a neih chhunzawm zel bawk si, a pa zawk chu a tlawm leh ta nge nge.

“Ka pa kawng dal nawn leh ngai dawn se, ka ngam tawh lo ang”ka bulah a ti hial.

Kan inbiak kan inbiak takah chuan kan inhrechiang ve telh telh a, a fing a, a fel a, a smart em em bawk. Ka duh tawh lamah chuan duh na ve thei tak ka nih avang hian a mizia hian min hip em em a, vawikhat ka hmuhna atanga neih zui ka duh awmchhun a la niin ka hria. Min ngaipawimawh thiam em em a, ka hna chungchangah engkim min sawipui thei vek te chu mak ka ti a, a inchhiar tam ve tawk tih ka hria, lehkhabu chhiar nasa leh chhiar tam tluka mihring ngaihsan ka nei ngai lo. Ka lo suangtuah thin ang mizia hi amahah a kim vek ni maiin ka hria.

*Hla zir an tih leh tawh kha aw*

Ka inbual zawh chuan message a lo awm va va a, ka nui sak a.

*Ka hman hmel loh e, hna ka ngah deuh a*

A seen a, min lo call nghal. A tawpah chuan zir turin kan insawm thlu leh nge nge.

A sawi ang ngeiin inah min lo sawm a, ka thiante pahnih Duhawmi leh Muani chuan inti zei fe hian min rawn sawm theih loh tur thu min rawn hrilh vel kha a nia, kei ai mahin an lo phur thin.

“Karleh lamah Aizawl ka chhuk a ngai leh tawh dawn a”a tih chuan ka hnual nghal rawih.

Engmah sawi chhunzawmna hun pawh a awm lo, a thianten min rawn umphak a, rilru kawm melh melh chungin ka zui a ni deuh ber. Hetah a awm reng thei dawn lo tih chu ka hriatsa a ni tho a, mahse, min nghawng tho. Hla kan zir lai te chuan ka rilruah a lut thei thlawt lo, Kima awm lo tur ringawt chuan ka rilru a luah a, ka khua a har lawk a ni ber. Ka hnungah hian  thu a, a khat tawkin ka hnung hi a rawn khawih a, ka va hawi chuan a lo nui suk zel. Ban hnu chuan min thlah leh turah ka ngaih avangin ka lo nghak rilru deuh a, mahse a thiante thusawi thawmah chuan lenna tur annei a  nih hmel. Duhawmi te chu ka zui ta ringawt a, ka lawm lo ru em em lehnghal.

“Changtupa chuan a thlah dawn lo che mi?”Muani chuan a la ti zui.

In ka thlen chuan ka inphih fai sawk sawk a, chhuna ka thawh zawh hman loh chu thawh zawm tumin ka in phawrh chhuak a, thawk hman lo lekin min sawm chhuak a, haw dawnah pawh min rawn be leh lo chu ka lungawi lo ru tak zet a ni. Kawngkhar a rawn ri rak a, ka pen ka thlauh vangin ka lo kun kut kut a, ka hawi chhuah chuan Kima chu kawngka bulah a lo ding run a. A hmel ka hmuh chuan ka thin a rim zual ringawt, a mak e, ka bialpa pawh a la ni tawp si lo a!

“Tinge min lo nghah loh a?”vui aw lek lek hian a ti a.

“Lenna tur in neih kha, tinge I lo kal?”ka tih chuan a nui ri huk a, ngei zet hian ka melh nghal ram a.

“Ka tel ve loh tawp chu”tih pahin ka bulah a rawn thu a, ka thil ziah lai chu a rawn bih duk duk a, ka handwriting hi a mawi lem loh avangin mi hmuh ka duh vak thin lo, ka up tawk tawk a.

“Ka leng dawn emaw I tia, I thin a lo rim hlur a ni maw? Ka van khawngaih tak che”a tih chuan a uang leh emaw tiin ka melh rum nghal a, mahse a lo thutak em em zawk.

“Kha hei lo ziak ve rawh”tih pahin ka report ziah ngai chu ka pe a,  ngawi rengin kan ziak dun ta ngat ngat a. Kan zawh meuh chuan a lo tlai duai tawh, thingpui ka lum a, ka TV tawng lam tawh, kan ta hlui ka ken chhoh chu fiah mang lo hian a thlir ve dauh dauh a, zanin chu zantir atang khan a cool ruih reng ni maiin ka hria.

“I lo chhuk leh vat ang em?”ka ti a, ka thingpui no chu ka tuai neuh neuh a.

“Ka sawi mai thei lo, ka zin kual te a ngai leh dawn a ka research tih mekah hian, mahse Pathian zarah kan dam anga, tun bak hi zin kual ka ngai tawh dawn lo a”a ti a. A no chu centre table ah a dah a, ka kut chu a rawn la a, ka lo khur titih der!

“Lo inenkawl tha ang che aw, ka rawn haw leh hunah chuan tun ai hian tlemin lo thau deuh tawh la”a nui a, thau ka hlauh thinzia a hre lo tawp aniang.

“Hetiang pian nei tura ka thawhrim theihzia I hre lo anih kha”ka ti let a.

“Ka ngai ngawt ang che”tiin ka kut chu a hmer vang vang a.

A thutdan chu her remin ka biangah chuan a dawm a, a tih leh tur chu en ngam loin ka maimitchhing a, a hmui hit thler chuan ka hmui a rawn deh rual chuan ka tha a khur ru a, chet pawh ka che ngam lo. Chutah duhthawh zet hian min rawn fawh chhunzawm a, engtik laiin nge ka lo chhan let ve pawh ka hre lo. Ka kun a, ka sam tlain ka hmai a hliah chu ngai thei lo awm deuh hian ka bengah a rawn zep a, a thaw halh a.

Ka mut hnu chuan ka ngaihtuah a, kan inngaizawng tihna em ni? Min ngai awlsamin min lo ngai khaw lo viau ang tih chu ka hlau leh hnuhnawh kher mai. Ka phone chu lachhuakin message chu ka thawn ta nge nge a.

*enge kan awmzia hi?*

Rei nghah a ngai lo.

“Inngaizawngte awmdan ang hian kan awm, ka bialnu I ni tawh tih hria la, tumah lo infawhtir ve suh ang che*

Ka chhiar zawh rual chuan ka ke chu rizai hnuaiah ka han leng vak a, khawvel chu a thar sawr sawr hian ka hria.

*ka u damdawi tur sub-centre a ka rawn lam khan ka tih ngei ngei ngai anih i ring em? khatatang tawh khan tun hi ka lo thlir daih tawh*

Chu message ka hmuh rual chuan khami tuk kha ka mitthlaah a rawn lang nghal, ni e, khami tum khan ani ber kherin indanna damdawi a rawn lam kha mak ka ti viau a nih tak. Tunah chuan ka lo suangtuah thin ang kha ka chungah a thleng mek a, naktuk zingah ka mumang mai lo niiin ka thanharhsan em lo ang chu!