A MEASURE Of FAITH

A MEASURE OF FAITH

                                                                              -Mami Lalhmangaihzuali Chawngthu

“I rilru a nat em avang hian kan khawngaih che a, kan dawh hram hram che anih hi”, atih rual chuan ka nghing lawih a.

“Enteh, min dawh hi ka ngai miah lo ania. Min hmangaihtu leh min ngaihsaktu chhungte leh thiantha hi ka nei ve tho ania” ka ti a. Ka mittui tla tur chu ka khap per sak a. “Tun atang chuan inhre ngai lo angin kan awm dawn nia”, ka phone chu ka hmet thi nghal a. Khumah chuan ka thu ngawi reng a, ani khawngaih kha ka ngai reng reng lo.

Engtikah emaw chuan ka mangchhia hian min la kiansan anga, hlim takin kan awmdun leh ang tih ka lo suangtuah thinte kha engtikahmah a thleng dawn lo tih ka hrechiang ta hle a, mihring hi hetiang tak hian a inthlak danglam theih ang tih hi ka lo hre phak ngai lo. Muangchangin ka tho chhuak a, hna tam tak thawh tur ka nei, ka nun a tihchhiat mek chu duh lovin hma lam ka pan ngei ngei tur a ni. Ka khum bula Muanhlua nen kan thlalak ka tar chu ka la thla a, he thil hi ka mamawh reng reng lo tih chu ka inhrilh mawlh mawlh a.

Ka hnathawhna hmun ka thlen chuan tumah an lo la thleng lo. Nidangah pawh ka kal hma tum a ni awma, chung hunah chuan hna ka tan hma mai thin. Mahse, vawiin ni zet chu zingkar boruakin min ti khawlo zo a ni ber. Coffee ka thlit zawh chuan tukverh lam ka pana, pawn lam boruak chu ka hip vang vang a. Hma lam panin ka kal ve bek bek a, ka paltlang tawh emaw ka tih thil tam kha ka lo la paltlang reng reng lo tihte chu ka ngaihtuah neuh neuh a. Muanhlua nen kan intawn dan zawng zawngte kha ka mitthlaah a rawn lang leh a, ka pa tih lohah chuan ani kha ka mipa rin ngam awmchhun a ni thin a, ka chhungte pawh khan an ring tawk ve hle a, chutiang chu ni mah se mihring kan ni miau a, ani pawh a rilru a danglam ve ta a ni mai tiin dam taka tuar pawh ka tum ve nasa hle anih kha.

“Morning Apui, I va hma ve”

Ka hawi vat a, Daphne chuan nui var var hian min lo melh a.

“Nia, ka hma ve tuk anih hi”tiin ka han chhang let a.

“Nizan chu I thianpa nen kan inhmu asin”a tih chuan ka hawi sawn leh nghal a. Muanhlua chanchin sawi hi ka duh tawh lo.

“Sorry dear, mahse, paltlang vat la ka duh vang ania”ka bulah chuan a rawn kal hnai a. Ka darah a rawn beng a. Ani hi hnam dang mah nise ka chanchin engkim hretu leh ka thian tia ka sawi theih chhun a ni a, Muanhlua nen kan chanchin pawh a tirte atanga min hriatpuitu a ni.

“Ka na tawh dawn lo, tun bak hi amah vangin ka mittui a tla tawh lo ang”tiin ka mittui chu ka han hru zeuh a.

“A tisual tih hi a la inhrechhuak vat mai ang”tiin min han hnem a.

“Mahse, a tlai tawh ang”ka lo ti sap a.

Part I

“Khi khi ka hnathawhna hmun chu anih khi”tiin kan hmaa building lian leh changtlung zet chu min kawhhmuh a. Hetiang hmuna thawk thei anih vang ringawt pawh hian a chhuanawm tawk tih ka hria.

 Delhi-a zirna ka chhunzawm hnu lawkah ka cousin te kaltlangin Muanhlua nen hian kan inhmelhriat a. Kan inhriattirh chuan ani pawh zirlai tho a ni a, mahse a zawh kum a nit hung. A zirlai a zawh hma atang tawhin company hrang hrangin an inchuh tawh a, chutiang taka mi special chu a ni ve reng reng a. Tin, amah hi a chhe lo tel bawk. Ka lo suangtuah thin ang hi amahah hian a kim ti ila ka sawi sualin ka ring lo. Mizo mipaah chuan a lian pawl tak anih ka ring, a taksa enkawl uluk tih hriat tak maia inphut zaih mai leh a hmel tha vur ni silo, hang lam rawng kai lek lek, hang tia sawi theih ni chiah si lo te chu hipna a  ngah nachhan niin ka hre thin. Ka cousin Mahriata thianpa leh a college kalpui thin a ni a, kan inluahnaa a rawn kal ve fo avangin kan inhre chho tan a, kan lo inhmel duh chho ve ta kha a ni a, a tirah chuan rei kan inkawp kha ka ring lo. A chhan chu lehkha zir atchilh tlurh chi a nih avang khan a boring ka ti fo thin a, mahse, min dawhtheih vangte pawh a ni bawk anga, rem takin kan inkawp chho ve ta ngat ngat a. Amahin min duhna ai nasa mah khan ka duh ta vat reng a ni.

Ka phone ri ral ral chu hmanhmawh takin ka han la vata.

“Zanin kha ka rawn kal hman dawn lo ania, hna thilah zin kan ngai thut dawn a”a rawn tih chuan ka zuai nghal rawih thei.

“Engtikah nge in lo let ang?”

“Kartawp lamah kan lo let hman maithei”

“Ok. Tluangin in kal dawn nia”

Thutthlengah chuan ka thu nghal hnawk a, kan exam vangin karhnih kan inhmu tawh loa, kan zo ve bawk a, hmuh pawh inhmu lovin a zin leh nghal daih chu a ni si a. Ka lung a awi lo ru kher mai. Mahse, hna thil a nih vangin engmah ka sawisel ngam chuang lo. Kan pahnih tan anih thu mi hriilh zing tawha, hriatthiam ve pawh ka tum nasa thin.

Ka lehkhabu lei tharho chu ka la chhuaka, chhiar nan hun hmang ila ka khua pawh a har lutuk loin ka ring. Ka room lehlama thawm rawn chhuak avang chuan ka harh hlawl a, ka lehkhabu chhiar kha ka lo muhil daih chu niin, ka han thu chhuak a. Thawm chu ka ngaithla reng a, zan dangah pawh lehlam inluahtute hian thawm na tak tak an nei fo a, engahmah ka ngai ngai lo. Zanin erawh chu hlauhna ka nei tlat a, ka awm a nuam thei lo. Mahriata haw lai anih avangin keimah chauhin ka awm a, chutiang huna boruak tha lo tawn theih chu a ni ve reng bawk. Ka phone ka phawrh chhuak vat a, Muanhlua chu thil awmzia hrilh paha rawn chu ka tum a. Vawikhat a in ring quit thak a, a vawihnihnaah a pickup a, amhse, thawm bengchheng tak chiah ka hre thei. NGaihthlak chian ka tum laiin ka call chu a cut leh nghlal daih bawk si. Khang thawm kha engthil nge ni ta ang? Ka ngaihtuah ringawt pawhin min bum thei turah ka dah lo. Bathroom lamah ka lut a, emergency-a chhuahna tur a awm avangin tah chuan ka chhuak ta daih a. Ka hlauhthawn ang ngeiin ka inchhungah chuan lut an awm  a ni tih zingkara ka han luh chuan ka hmu a, ka thawmhnaw te chu a lo let darh hneh hle a. Lo tlanchhuak hman lo ila chuan ka chan a chhe hle ang tih ka hria. Mahriata ka be vat a, a rang thei ang bera lo chhuak turin min ti a, a rawn chhuk hunah indang kan zawng mai dawn nia tiin min rawn thlamuan a. Keipawh kan college hostel lamah ka insuan lut nghal a, zan khat dang pawh awm a ngam awm tawh loh tih ka hria.

Nihnih hnuah roommate ka nei a, Daphne a ni. Ani hi Nagaland lam mi a ni a, tawng tam lo tak mai hi a ni a, kan innel lawk lo nghe nghe. Inhmu reng ta chu karhnih hnuah kan innel ve tan a, lehkhabu ngainat tak a lo nih ve avangin kan inpawh chho ta hle bawk. An chhungkaw chanchin engkim min hrilh a, chhungkaw khawsak nuam tak atanga seilian a nih ka lo ring reng a, ka lo rin ai maha hausa an ni lehnghal. Mize thup ngai miah loa awm theihna a nih vangin a bula awm chu nuam ka ti telh telh a, keipawhin ka chanchin tam zawk chu ka hrilh vebawk. KArkhat chhung vel zet chu Muanhlua nen kan inbe pawp lova, min rawn bia anih loh chuan biak buai ka tum lova, a rawn haw hnuah kan inbe mai ang tiin ngaihdan ka siam ve chawt kha a ni a. Ka rin ai rei mah a reh hnuah chuan ka call ta nge nge a.

“Eng nge?”a lo tih hmuk avang chuan sawi mai tur hre loin ka chil ka lem khalh a.

“Engtikah nge I lo let dawn?”ti deuh dak chuan ka ti a.

“Nimin piahah ka lo let tawh”

Min chhang tha ve mai se, min chhan hmuk hmukte chuan sawi tur pawh ka hre dawn lo alawm le.

“Min lo be siloa, I lo la let lo anih ka lo ring a”ka tih chuan phone chu dah daih mai hi ka duh tawh.

“keimah hi vui zawk tur ka ni em le? Khawiah nge I awm pawh ka hre hleinem. Inah vawihnih ka rawn kal thlawn tawh ania”min dem tih hriat zet hian a rawn ti a.

“I lo haw ah ka hrilh mai ang che ka lo tia, ka chhuah hma zan khan ka lo  be dawn che a, mahse..” ka thil hriat kha ka sawi angem tih ka ngaihtuah a, “I tawng ka hre thei lo a ka dah leh ta daih a”ka ti ta zawk a.

“Ok. Zanah kan inhmu dawn nia”a tih takah chuan a thinrim tawh lo tih ka hria.

Engtik atang khan nge Muanhlua ka biak apianga ka tan mar at tak reng tih hi ka hrechhuak zo tawh lo. Ahma kha chuan hahdam takin a kiangah ka awm thin kha a ni a, thil thleng tur awm ang mai hian keimahah hian hlauhthawnna ruk a awm a ni berin ka hria.

A office ban pahin dinner ei turin min rawn sawm kual a, a chau ve anih ka ring, a mitkhur te chu a tla ve dak a.

“Dinner ei zawhah ka thlah leh nghal mai ang che aw, ka chau lutuk hi chawlh hahdam ka chak reng mai”a ti a, ka lo bu nghat a.

“Ka promotion tur atan hian a pawimawh lutuk tih I hriat kha, engkim hi I tan veka ti ka ni ka tih tawh kha”tih pahin a motor khalh lohna lam chuan ka kut chu a hmer vang vang a. Hetianga a tih hi chuan ka hahdam sawng sawng thin. Kan inkar chhe deuha ka hriat pawh kha kan inhmuh khat vang vang mai a ni ang tihte ka ngaihtuah a, ni hram se ka ti bawk. Darkar khat leh a chanve hun kan hman dun chhung chuan vawithum vel phone call a dawng hman a, tlem chuan ka ngaihdan a ni lo ve deuh. Nidangah chuan kan awmdun laiin engmah intihbuai tir kan duh ngai lova, hun kan neih tlem thin avangin kan inngaipawimawh a ni tih lantir nan chutiang chuan kan ti thin. Mahse, tlem tlema amaha danglamna lo lang chhuak hi hmuh hmaih harsa ka ti thin.

“Kal tawh mai ila”tih pahin ka sam, ka hmai hliahtu chu min rawn hui kian sak a. “Dik lo a awm mi?”tih pahin ka hmela langchhuak awm chu a lo hmuh hmaih bik lo.

“Aih, engmah a awm lo”tih pahin ka bag chu ka la vat a. Ka nui lui sak bawk a.

“I tan hun ka nei tam tawk lo a, min hrethiam dawn nia”tih pah chuan ka hmui chu a ran tuai zeuh a. Ka ding chhuak a, “Kali la”ka tih chuan bu nghutin min rawn zui a.

Hostel kawtah chuan kan ding a, kalkawngah khan kan inbe miah lo.

“Kartawpah chawlh ka nei thei dawna, nilengin I kiangah hun ka hmang ang”ka kuta vawn pah chuan a ti a.

“I promise em?”

“Promise e a, nangmah chauh hi min thlahleltu I ni hleinem, keimah pawh hian ka thlahlel ve tho che tih hi theihnghilh suh”,  a tih chuan ka rilru a dam leh vekin ka hria.

Gate an lo kalh tawh avangin security chu ka han call a, gate a rawn hawn chhung zawng chuan Muanhlua chuan min nghahpui a, ka luh dawn chuan min pawt let a, min rawn fawp zeuh a. A nakah chuan ka han sik deuh hlak a, midang awm laia chutianga awm chu ka duh vak lo. A nui hak ri chu ka hria, ka hawi let a, min lo bye bye lauh lauh a, nui ver ver chungin kan room lam chu ka pan ve ta chhat chhat a.

“I hmel hmuh a nuam lutuk, kartluanin khatiang hmel kha hmuh tur a awm lo a”Daphne chuan a lo ti vat a. Ka ngaihtuah a, a dik pawh ka ring.

“Muanhlua hi ka duh ve hle aniang”,ka tih chuan chuan min nuih sak a.

“Mr.Muanhlua hi a vannei ka ti, hetiang taka duhtu a nei che hi”a ti a.

“Keimah pawh hi ka vannei tho lo mi?”tiin ka han fiam a.

“Invannei ve ve ni mai rawh se”a ti a, kan nui dun ta hak hak a.

Exam zo mah ila computer class kan kal tel avangin kan chawl hman chuang lo. Daphne nen engkimah kan inthurual a, a nuam ka ti tak zet. Kan PG hnuah pawh hna kan duh vat chuan computer hi kan thiam a ngai tih kan hria a, chuvanga zir chu kan ni. Muanhlua nen pawh kan inkar chu a tha thawkhat viauin ka hria a, a hma anga inhmuh reng kha chu ka beisei tawh bik lo. Ka zirlaiah ka buai a, tin, a hnaah a buai bawk. Chutiang a nih laia keima duhdan ngawta kal chu tha ka ti bik loa, ka insiamrem ve mai tur a ni.

“Enteh dear, nizan chu I thianpa ka hmu asin”, Daphne chu bathroom atanga a rawn chhuah chuan ka lo harh chiah a.

“Khawiah maw?”

“Kan party naah ka hmu alawm, ka hriatsual ka hlau a, a thla pawh ka la ru alawm”a tih chuan ka thin chu a phu nghal dup dup a. Dawt min hrilh lo hram se, Daphne hian lo hai hlauh se tih chu ka duh ber.

“Kan inphihfai ve phawt ang e”, tih pahin bathroom-ah ka lut nghal a.

Lehkha ka zir hmain kan inbia a, hnathawh tur a neih nual thu leh zanlaiah chauh a zawh a rin thu min hrilh kha a nia, engtik atang khan nge dawt min hrilh hi a lo chin tan ang? Ka sa het het hian ka hria, rin ka tum apiang hian rin lohna tur a awm zel bawk si, engmah rin leh rin loh tur hi ka hre tawh lo.

“Khawi maw dear, thlalak chu?” bathroom atanga chhuah pah chuan ka ti a.

A phone chu min lo pe nghal vata , ka enchian hma pawhin ka hai lo, Muanhlua ngei a ni. A bulah hmeichhe pakhat leh mipa pahnih an awm a, hmeichhia chuan a nek mah mah tih pawh ka hmu nghal vek. Ngawi rengin phone chu ka pe let a.

“Dear, a pawi ka ti, mahse, hmeichhia kha chu an thiannu mai mai pawh a ni maithei asin”tiin min hnem ve bawk a, mahse, dawt engzata tam nge min hrilh tawh ang tih ka lo ngaihtuah daih thung.

Daphne chhuah hnu chuan keimahin room-ah ka awma, kumthum chhung rinawm takin kan inzui tawh a, dawt kan inhrilh ngai pawh ka hre lo. Mahse, thawklehkhatah a danglam thut a, ka rilru hi a na dawn tih hre mah ila engkim ka hriatchhuah hi a hun tawh. Ka phone chu ka phawrh chhuak a, Muanhlua number chu ka han hmetchhuak a, chutih lai tak chuan amah zawk chuan min rawn call ta hlauh a. An hna a laklawh avanga kartawp chawlh lak a tum pawh a theih loh leh thut thu min rawn hrilh a, ka lo beisei reng vang zawk nge mak ka ti miah lo. Ka phone chu ka en reng a, ka hum ngat ngat a, ka thaw chu a chham mai dawn hian ka hria, engkim a tawp tih chu ka thinlungah a ri nawn tluk tluk a.